Hersenspinsels

dec, 2023

Noemen vs Heten

Heel regelmatig horen we mensen de werkwoorden “noemen” en “heten” verkeerd gebruiken. Omdat beide uiteraard dicht bij elkaar liggen en omdat we merken dat ons artikel over sarcastisch vs ironisch zoveel bijval kent, willen we ook deze verwarring eens en voor altijd uit de wereld helpen!

Definities

Naar goede gewoonte, raadplegen we even Van Dale voor de officiële definities:

“Noemen”

*_{Copyright Van Dale gratis woordenboek}*

“Heten”

Conclusie

We kunnen de 2 makkelijk uit elkaar houden als we het als volgt omschrijven:

Heten = een naam hebben
Noemen = een naam geven

Voorbeeldje: Ik heet William maar mijn vrienden noemen met Bill

jan, 2020

Verwantschap tussen auto’s

Inleiding

Het brein is een constant uitbreidende verzameling van linken en dit kunnen we goed waarnemen bij kinderen, die dagelijks nieuwe zaken bijleren door de verschillende brokken informatie die ze binnenkrijgen aan elkaar te koppelen. Dit is heel duidelijk wanneer je opgroeiende kleine kinderen hebt die vragen stellen over wat ze zien of horen. Soms komt er een spontane link tevoorschijn en één van deze opmerkingen vormde de basis voor deze post. Toen ik onlangs onderweg was met de wagen, kwam er van de achterbank een opmerking “Hé papa, die auto is de broer van de jouwe, want hij heeft dezelfde kleur en is van dezelfde soort”. Het zette me aan het denken over hoe we een verwantschap tussen auto’s nu precies zouden moeten definiëren als we deze vergelijken met een menselijke maatschappij…

Basisvergelijking & Voorbeeld

Aangezien we spreken over verwantschappen, wil ik proberen om zo dicht mogelijk te blijven bij de leefwereld van kinderen (en onszelf). De verwantschappen zullen dan ook gedefinieerd worden met als basis een familie en als uitbreiding de school en de hobbyclub.

Aangezien dit voor mij het makkelijkst is, neem ik als basis een wagen van een bekend merk die al heel wat jaren bestaat: De Toyota Hilux, de pick-up die wereldberoemd werd nadat hij “indestructible” werd bevonden in de Top Gear-aflevering “Killing a Toyota“.

Directe verwanten

De meest recente Hilux van dit moment is de versie 2018, de intussen 8e generatie van de wagen. Maken we de vergelijking met de directe familie-verwanten, dan zou:

Een andere Hilux uit 2018 met dezelfde kleur een identieke tweelingsbroer/zus zijn
Een andere Hilux uit 2018 met een andere kleur een niet-identieke tweelingsbroer/zus zijn
Een Hilux van een vorige generatie een oudere broer/zus zijn

We beschouwen Toyota nu even als “ouders” van de wagen, waardoor een Land Cruiser of een Yaris van hetzelfde merk eveneens een broer/zus is van de Hilux. Gaan we hier even dieper op in, dan zou een Land Cruiser wellicht een gelijkaardig karakter hebben als de Hilux, terwijl een Yaris toch wel een ander type persoon is.
Opmerking: Uiteraard laat ik het aan ieders verbeelding over om “karakters” van wagens te beoordelen maar ik beschouw de gelijkaardige off-road-mogelijkheden van een Hilux en een Land Cruiser even als een gemeenschappelijke “karaktertrek”.

Andere familieverwanten

Merken in de autowereld zijn nogal eens aan elkaar gelinkt en in ons geval is Lexus het iets luxueuzere zustermerk van Toyota. Lexus heeft geen pick-up in hun gamma maar de verschillende modellen (b.v. de RX of de NX) van het merk kunnen we samen beschouwen als neven en nichten. Afhankelijk van het jaar waarin de wagen (of het model) is uitgekomen/gebouwd, zijn dit dan neven/nichten van dezelfde leeftijd of oudere/jongere neven/nichten.

Klasgenoten

Gaan we even verder op de leeftijd en het type van de wagen, dan komen we nog enkele interessante linken tegen:

Een andere pick-up uit hetzelfde bouwjaar zou een klasgenoot zijn van onze wagen. Voorbeelden hiervan zijn de Volkswagen Amarok uit 2018 of een Nissan Navara uit 2018.
Een andere wagen (dus geen pick-up) uit hetzelfde jaar zou een jaargenoot (maar in een andere klas) worden. Hierbij beschouwen we het feit dat de wagen geen pick-up is even als een andere “interesse”, waardoor we kunnen stellen dat deze wagen een andere “richting volgt” op school. Voorbeelden hiervan zijn de Volkswagen Golf uit 2018 of de Tesla Model 3 uit 2018.
Net zoals bij de directe verwanten zal een wagen van een ander merk uit een andere generatie maar van hetzelfde merk als een klasgenoot, een oudere/jongere broer of zus zijn van deze klasgenoot, in dezelfde school maar in een ander jaar. In ons voorbeeld kan dit een Volkswagen Jetta uit 2011 of een Tesla Model S uit 2016

Leerkrachten

Nu maken we de vergelijking even wat moeilijker door na te denken over wie de leerkracht van onze wagen(s) zou kunnen zijn. Een leerkracht beschouwen we als iemand die een voorbeeld is voor een auto en waarop deze dus gebaseerd is. Voor onze Hilux uit 2018 zal een ouder model Hilux wellicht één van de leerkrachten zijn, of ook wel de Hino Briska, die aan de basis lag van het ontstaan van de Hilux. Aangezien dit al een ver verleden is om mee te vergelijken, stap ik even over naar de recent gelanceerde CBRTRK van Tesla, een elektrische pick-up die dus wellicht invloeden zal hebben van zowel de oeroude pickups als de moderne elektrische wagens. Daarom zou ik zowel de Toyota Hilux als de Tesla Model S nomineren als leerkrachten van deze wagen.

Hobbyclubs

Tot slot kunnen we nog even een vergelijking maken op basis van de eerder vernoemde interesses. Hier zal de interesse in off-road vergelijkbaar zijn aan het deelnemen aan een jeugdbeweging, waarin dus eveneens andere pick-ups maar ook andere off-road voertuigen zoals de Land Cruiser te vinden zijn. Voor wagens die vooral op snelheid gericht zijn, is dit dan eerder een lidmaatschap aan de atletiek-club. Sterk getunede wagens zullen we even als het equivalent van een groep body-builders beschouwen en wagens die sterk gepaintbrushed zijn gaan wellicht naar de tekenacademie.

Tot slot

Uiteraard is een vergelijking maken tussen de wereld van auto’s en de menselijke maatschappij een heel subjectieve interpretatie van de bedenker (waardoor wij dit artikel dus geenzins als “de enige waarheid” willen prediken) maar het is een leuke denkoefening. Dit kan in principe worden toegepast voor allerhande andere voertuigen maar ook voor bijvoorbeeld huizen, waar toch wel veel vergelijkingen kunnen worden gemaakt op basis van stijl, ouderdom en invloeden.

mei, 2019

Mijn blik op verkiezingen

Inleiding

Zoals elke burger moet ik elke paar jaar naar de stembus. Dit is een goede zaak want democratie is er net door op regelmatige basis de stem te laten horen en aan te geven wie we de komende periode toevertrouwen zodat ons land/deelstaat/provincie/gemeente de uitdagingen aan kan.
Er zijn in dat verband de afgelopen jaren ook al enkele, in mijn ogen goede, zaken doorgevoerd, zoals het feit dat de federale, Vlaamse en Europese verkiezingen nu samenvallen, waardoor we toch al iets minder vaak naar het stemhokje moeten (al merk ik hierbij op dat de deelstaten officieel het recht hebben om de datum van de verkiezingen en duur van de legislatuur aan te passen – BRON).

Zoals heel veel burgers, ervaar ik echter ook heel wat frustraties rondom de verkiezingen, en in deze blogpost wil ik enkele ideeën uitschrijven om deze aan te pakken. Ik zal niet beweren dat alles even goed uit te voeren is en ik weet dat andere mensen er een heel andere mening op na houden maar ik probeer de principes zo goed mogelijk uit te leggen om mijn punt kracht bij te zetten, in de hoop dat het iemand kan inspireren…

“Job-hoppende politici”

De job van politicus is niet evident, het is een heel vluchtig beroep en ook al zijn er in elke partij enkelen die het héél lang volhouden, voor velen is het een kwestie van in de hoogdagen zoveel mogelijk goed werk (lees: dat in lijn ligt met wat de partij predikt) ter verwezenlijken, tot je afgeschreven wordt en terug als “gewone” burger een ander werk gaat doen.
Op zich is daar niets mis mee, zolang een politicus mensen inspireert, hebben de burgers geloof in hem of haar en de politieke partij moet er zeker van profiteren om op die basis hun standpunten door te voeren (een beetje opportunisme vind ik zelf geen probleem).
Alleen… het is voor de burger echt niet leuk als je dan massaal voor die ene politicus kiest zodat die verkozen wordt, om dan te zien dat hij/zij X jaar later meedoet aan een andere verkiezing en dan doodleuk komt zeggen dat hij/zij in dat parlement of gemeenteraad “meer kan verwezenlijken”.
Tot nu toe waren bepaalde partijen hier veel “sterker” in dan anderen maar onlangs hoorde ik dat één van de populairste politici hetzelfde trucje toe wil passen “als hij verkozen raakt” en er zich met een simpele “sorry, ik had het liever niet gedaan maar het moet” vanaf maakt.

Mijn mening is dat dit met de volgende regels kan worden afgeblokt (al besef ik dat dergelijke zaken wettelijk vastleggen moet gebeuren door diezelfde mensen die ervan profiteren… en dat dit dus wellicht nooit zal worden doorgevoerd…)

Ben je verkozen, dan wacht je tot minstens de volgende verkiezingen van hetzelfde type om op te komen. Dit wil zeggen dat bij samenvallende verkiezingen een federaal verkozene gerust bij de volgende verkiezingen mag opkomen voor Vlaamse of Europese verkiezingen maar NIET bij lokale verkiezingen. Wil hij/zij dan toch van verkiezingen “wisselen”, dan is er maar een wachtperiode zonder mandaat om zich helemaal voor te bereiden hierop.
Kom je op, op een bepaalde lijst, dan is dat ook enkel als je zal zetelen wanneer verkozen. Iemand die op een lokale lijst opkomt voor zijn/haar bekendheid maar al meteen zegt dat het niet de bedoeling is dat mandaat op te nemen, dan vind ik ook dat een bedrog van de kiezer. Als ik op die vervanger wilde stemmen, dan zou ik dat ook doen… Enige uitzondering hierbij is als er coalities worden gesloten en er een afspraak is dat de burgemeester bijvoorbeeld in de helft van de legislatuur zal wisselen, in dat geval kan de vervangende burgemeester de eerste periode nog niet aan de slag gaan maar pas later inpikken (al zou het logischer zijn dat hij/zij dan ook een haasje-over doet met die andere burgemeester vanop een andere plek in de gemeenteraad). Dit geldt ook voor lijstduwers die op een “onverkiesbare” plaats worden gezet omdat ze de partij veel stemmen kunnen opleveren. Liever zou ik dan de partijen de kans geven een lijst van “supporters” te geven zodat je je stem aan de partij geeft die zij aanraden… maar dan is het duidelijk dat je niet voor die persoon zelf kiest.

“Positieverkiezingen”

Bij elke verkiezing vinden er typische formatiegesprekken plaats waarbij er letterlijk aan postjes-verdeling wordt gedaan. Als mijn partij de positie van minister van X krijgt, dan krijgt jouw partij minister van Y. Soms klopt dit plaatje, soms helemaal niet want ik vind dan persoonlijk niet dat die persoon past op de ministerpost waar hij/zij op gezet wordt. De vraag die ik me dan ook telkens stel is of de meest competente persoon op een bepaalde positie wordt gezet of hij/zij daar enkel zit wegens “een goed stemmenkanon te zijn”. OK, ik hoop natuurlijk ook wel dat een partij iemand met een bepaalde kennis afvaardigt voor een bepaalde positie maar wat als we met zijn allen binnen de gevormde coalitie eigenlijk iemand van een andere politieke kleur op die positie zou willen zien?

Het principe wat ik daar zelf voor zou willen zien ziet er eigenlijk in wezen vrij eenvoudig uit:

In plaats van te stemmen op 1 partij of politicus voor een verkiezing, zou ik dit nog onderverdelen in enkele thema’s (b.v. per ministerpost).
Elke politicus die opkomt, zou dit dan ook doen voor een bepaald thema waarin hij/zij goed denkt/claimt te zijn, waardoor de lijst waaruit gekozen kan worden ook korter wordt. Als ik als burger dan graag iemand van politieke kleur X zie op financiën, en iemand van politieke kleur Y voor gezondheidszorg, dan kan ik dit zo invullen.
Het zou ervoor zorgen dat elke politicus verplicht wordt om eens goed na te denken over waarin hij/zij goed is en niet te stellen “ik kan alles, stem voor mij en we zien wel wat ik zal doen”. Inhoudelijk hoeft een politicus bij een debat dan ook niet alles te weten maar kan hij/zij zich beperken tot een specialisatie.
Als we dit vergelijken met een sollicitatie (waar een verkiezing eigenlijk ook op neerkomt), dan zal je toch ook niet naar een werkgever gaan met de boodschap “ik kan alles, neem me aan en we zien wel wat ik doe”…

Ik hoor velen natuurlijk zeggen dat een dergelijke verkiezing onhaalbaar is om te organiseren en als IT’er sta ik er ook elke keer weer van verstomd hoe het kan dat we tegenwoordig onze groenten kunnen bestellen via een slimme speaker maar we op veel plaatsen ofwel met potlood, ofwel met een aftandse computer moeten stemmen… en dat deze toestellen met de regelmaat van de klok als onveilig worden beschouwd. Laat ons nieuwe technologieën (zoals Blockchain) omarmen om verkiezingen te moderniseren en toch de grondvesten van de democratie niet aan te tasten.

Tot slot

Dit is een persoonlijke visie waarin ik met opzet geen politieke partijen wil viseren of politieke standpunten wil innemen maar bepaalde principes uitleg die in mijn visie iedereen ten goede komen.

dec, 2018

Berekening “Top X van het jaar Y”

INLEIDING

Op het einde van het jaar is het traditioneel tijd voor de lijstjes, elke lijst die wekelijks een top samenstelt, doet dat in de kerstperiode voor het hele jaar en komt dan met een “Top X van het jaar Y”. Als IT’er stel ik me dan automatisch de vraag “welke query zou er schuilen achter die samengestelde Top X?”. Uiteraard weten wij niet hoe hun database er precies uitziet, maar toch wil ik graag een poging doen om een fictieve SQL-statement samen te stellen.

DATA

Aangezien we ergens moeten beginnen, stel ik eerst even vast hoe de tabel eruit ziet die de gegevens bevat met de Top.

rakingid	year	week	song	songranking
1	2018	23	AAA	49
2	2018	24	BBB	4
3	2018	24	AAA	46
4	2018	25	BBB	6
5	2018	25	AAA	4
6	2018	25	CCC	8
…

Opmerking: In een echte database zal de song geen tekst bevatten maar de ID van een liedje, waarvan de details in een aparte tabel zijn opgeslagen. In dit voorbeeld hebben we voor het gemak echter het liedje als tekst opgeslagen.

BEREKENING

Om deze berekening goed te kunnen uitvoeren, splitsen we de opzoeking in een aantal stappen zodat het duidelijk wordt hoe het opzoeken precies in zijn werk gaat.

Basis-query

Eerst maken we een simpele query om alle gegevens op te halen van het jaar 2018, zodat oude rankings niet worden meegeteld

SELECT * FROM ranking WHERE year = 2018

Groeperen per liedje

Daarna gaan we alle records groeperen per liedje om een lijst te krijgen die we verder zullen ordenen

SELECT * FROM ranking WHERE year = 2018 GROUP BY song

Aantal vermeldingen opzoeken

Vervolgens zoeken we het aantal vermeldingen per liedje op (= rankingcount) en geven die samen met de naam weer

SELECT song, count(songranking) as rankingcount FROM ranking WHERE year = 2018 GROUP BY song ORDER BY rankingcount DESC

Score berekenen

Tot slot willen we rekening houden met de plaats van het liedje elke week aangezien een liedje dat telkens hoger staat in de lijst, ook in de finale lijst hoger moet eindigen. Hiervoor kennen we het punten toe waarbij we de plaats in de hitparade aftrekken van 51 (zodat de hoogste 50 punten krijgt, de 2e 49 punten enz tot het liedje op plaats 50 nog 1 punt krijgt toegekend)

SELECT song, count(songranking) as rankingcount, sum(51-songranking) as rankingscore FROM ranking WHERE year = 2018 GROUP BY song ORDER BY rankingscore DESC

RESULTATEN

Als we met bovenstaande gegevens het resultaat uitrekenen, dan krijgen we de volgende scores:

song	rankingcount	rankingscore
BBB	2	92
AAA	3	54
CCC	1	43

Zoals je kan zien, staat het liedje BBB hoger dan AAA, terwijl het er een week langer heeft ingestaan. De plaatsen op de ranglijst waren echter veel lager, waardoor de plaats in de finale ranking eveneens daalt

CONCLUSIE

Het is af en toe wel eens leuk om een real-life berekening te gaan uitwerken om te zien hoe dit gebeurt. Zo blijven we onze hersenen gezond houden en kunnen we die theorie van weleer nog eens in de praktijk toepassen!

sep, 2018

Sarcastisch vs Ironisch

Soms zijn er 2 woorden die heel erg dicht tegen elkaar aanzitten qua betekenis maar uiteindelijk toch niet hetzelfde zijn, zo ook sarcastisch vs ironisch. Wat is het verschil tussen beide?

Definities

“Sarcastisch”

Onze eerste bron van informatie is opnieuw Van Dale:

“Ironisch”

Hierover zegt Van Dale:

Eerste conclusie: Het lijkt erop dat ze beide duiden op spot terwijl dit bij sarcasme veel scherper is dan ironie waar het eerder bedekt is

Verder onderzoek

Aangezien het verschil toch nog niet zo duidelijk is uit de definities, zijn we even op zoek gegaan naar nog enkele andere bronnen:

Taaltelefoon

Hier wordt het verschil al wat duidelijker omschreven:

Sarcasme is bijtende spot. Die kan bijvoorbeeld geuit worden door prijzende taal die in flagrante tegenspraak is met wat kennelijk bedoeld is. Bij sarcasme is de toon scherper en de houding kritischer dan bij ironie.

* (een ouder tegen een kind met een slecht rapport) Je bent weer eens de beste leerling van de klas!
* (een leerkracht tegen een leerling die te laat komt) Lekker uitgeslapen?
* (over iemand die heel vals zingt) Je zus is helemaal klaar voor het Eurovisiesongfestival.
* (over iemand die luid snurkt) Hij heeft vannacht weer als een roos geslapen.

De grens tussen ironie en sarcasme is niet altijd eenvoudig te trekken. Of iets als milde of als bijtende spot wordt ervaren, wordt sterk bepaald door de context en de toon van de uiting, en door de persoonlijke gevoeligheden en opvattingen van de spreker en de ontvanger.

Als sarcasme een uiting is van ongeloof in de waarden of goede bedoelingen van de mensen, spreken we van cynisme.

Taaladvies

Dit maakt het plaatje compleet door ook Cynisme erbij te betrekken:

Ironie is bedekte, milde spot. Sarcasme is bijtende spot. Cynisme is een afwijzende houding die voorkomt uit ongeloof in de oprechtheid of goede bedoelingen van mensen; de uitingen die erbij horen zijn bitter of wreed van toon.

Conclusie

De mate van spot bepaalt de het juiste woord. Het minst erge is ironie (b.v. “Wat een mooi weer” terwijl het eigenlijk regent) terwijl sarcasme bijtend is (b.v. “Jij bent echt wel de slimste van de klas”, wat wordt gezegd aan een kind dat met ondermaatse cijfers thuiskomt).

Meer info

Enkele interessante bronnen m.b.t. dit onderwerp zijn:

Ironie op Wikipedia: Afkomst van het woord en uitingsvormen in de taal

aug, 2018

Turborotondes

Inleiding

Rode lichten of rotondes, wat is nu beter? Over het algemeen vind ik een rotonde veel handiger aangezien je soms voor een rood licht staat te wachten zonder dat er iemand uit de andere richting komt en omdat de doorstroming op een rotonde regelmatiger gebeurt.

Toch zijn er ook nadelen, en dan vooral bij de rotondes met dubbele rijstrook. Zo is het goed opletten voor wagens die van de middelste strook er opeens tussenglippen om af te slaan en ken ik iemand die door een vrachtwagen werd aangereden omdat zij zogezegd “van haar rijstrook was afgeweken”… probeer maar eens bewijs te vinden om dat te weerleggen.

Ik had echter al een hele tijd geleden een voorbeeld gezien van hoe ze het in Nederland deden en na wat opzoekingswerk wil ik dan ook een stevig pleidooi houden om ook in België alle rotondes met dubbele rijstroken te vervangen door zogenaamde “Turborotondes”

Wat is het probleem?

Als er 2 rijstroken leiden naar een traditionele dubbele rotonde, dan weet niemand waar de verschillende wagens naartoe willen. Je zou verwachten dat mensen die de eerste afslag (rechts) nemen ook de rechter rijstrook nemen en de mensen die de voorlaatste afslag nemen voor het terugkeren (meestal de 3e afslag), links zullen voorsorteren maar waar zullen mensen die rechtdoor moeten staan? En houden automobilisten zich wel aan deze principes? Heel vaak is het principe “ik heb haast dus ik zal me op de linker rijstrook zetten, ook al moet ik rechtdoor of soms zelfs rechts afslaan” en blijven rustige of onervaren bestuurders liever in de rechtse rijstrook staan, ook al moeten ze de rotonde helemaal overrijden…

Hoe werkt een turbo-rotonde?

De Turborotonde probeert al bij het toekomen op de rotonde klaarheid te scheppen door de wagens die rechts willen afslaan te verplichten rechts voor te sorteren en de wagens die links willen afslaan links te laten voorsorteren. Wagens die rechtdoor willen hebben de keuze of ze links of rechts sorteren maar 2 wagens die in verschillende voorsorteerstrook staan zullen elkaar nooit op de rotonde kruisen, enkel maar eens ze de afslag genomen hebben. Aangezien ook op de rotonde de middelste en de buitenste rijstrook van elkaar zijn gescheiden, wordt het zogenaamde “weven” heel wat verminderd…

Bestaat dit al lang en wordt het veel gebruikt?

De eerste versie van de turborotondes bestaat al sinds de jaren 90 in Nederland en heeft al enkele verbeteringen ondergaan. In Nederland bestaat er dan ook een verkeersadviesbureau dat bijhoudt hoeveel dergelijke rotondes er bestaan (er zijn er blijkbaar toch 2 in België, tegenover 344 in Nederland…).

Er zijn trouwens verschillende varianten van dit concept, eveneens opgelijst op de website van deze adviseur: de ei-rotonde, de partiële turborotonde, de knierotonde, de spiraalrotonde, de rotorrotonde, de sterrotonde en zelfs de turbokluifrotonde (what’s in a name…) en het turboverkeersplein.

Een voorbeeld van dit soort rotonde kan je vinden op Google Maps:

Tot slot

Aangezien een dergelijke Turborotonde in mijn ogen een goede oplossing kan bieden voor veel rotonde-frustraties, doe ik dan ook een warme oproep aan wie betrokken is bij infrastructuurwerken om dit type rotonde te overwegen, het zou rotondes veel overzichtelijker maken!

aug, 2018

Efficiënt vs Effectief

Het gebeurt nogal vaak dat mensen de woorden efficient en effectief door elkaar gebruiken. Omdat beide woorden dicht bij elkaar liggen maar de toch een andere betekenis hebben, licht ik even toe wat ze precies betekenen.

Definities

Effectief

Als we even Van Dale openslaan, dan zien we bij hierbij staan:

Kort gezegd: Iets is effectief als het bereikt wat je wilde bereiken.

Voorbeeld: Een medicijn is effectief als het er bijvoorbeeld voor zorgt dat de symptomen die het bestrijdt daadwerkelijk verdwijnen

Efficiënt

Ook hier kijken we Van Dale even na voor de officiële betekenis:

Kort gezegd: Iets is efficient als iets zo weinig mogelijk tijd neemt om uitgevoerd te worden.

Voorbeeld: Hetzelfde medicijn als in het vorige voorbeeld is efficiënt als het vooral snel werkt.

Conclusie

Efficiënt en effectief worden vaak door elkaar gebruikt maar ze betekenen niet hetzelfde. Als het in ons voorbeeld gebruikte medicijn een pijnstiller is, dan willen we graag dat deze zowel effectief is (zodat de pijn verdwijnt) als efficiënt werkt (zodat dit snel gebeurt).