Inleiding

Zoals elke burger moet ik elke paar jaar naar de stembus. Dit is een goede zaak want democratie is er net door op regelmatige basis de stem te laten horen en aan te geven wie we de komende periode toevertrouwen zodat ons land/deelstaat/provincie/gemeente de uitdagingen aan kan.
Er zijn in dat verband de afgelopen jaren ook al enkele, in mijn ogen goede, zaken doorgevoerd, zoals het feit dat de federale, Vlaamse en Europese verkiezingen nu samenvallen, waardoor we toch al iets minder vaak naar het stemhokje moeten (al merk ik hierbij op dat de deelstaten officieel het recht hebben om de datum van de verkiezingen en duur van de legislatuur aan te passen – BRON).

Zoals heel veel burgers, ervaar ik echter ook heel wat frustraties rondom de verkiezingen, en in deze blogpost wil ik enkele ideeën uitschrijven om deze aan te pakken. Ik zal niet beweren dat alles even goed uit te voeren is en ik weet dat andere mensen er een heel andere mening op na houden maar ik probeer de principes zo goed mogelijk uit te leggen om mijn punt kracht bij te zetten, in de hoop dat het iemand kan inspireren…

“Job-hoppende politici”

De job van politicus is niet evident, het is een heel vluchtig beroep en ook al zijn er in elke partij enkelen die het héél lang volhouden, voor velen is het een kwestie van in de hoogdagen zoveel mogelijk goed werk (lees: dat in lijn ligt met wat de partij predikt) ter verwezenlijken, tot je afgeschreven wordt en terug als “gewone” burger een ander werk gaat doen.
Op zich is daar niets mis mee, zolang een politicus mensen inspireert, hebben de burgers geloof in hem of haar en de politieke partij moet er zeker van profiteren om op die basis hun standpunten door te voeren (een beetje opportunisme vind ik zelf geen probleem).
Alleen… het is voor de burger echt niet leuk als je dan massaal voor die ene politicus kiest zodat die verkozen wordt, om dan te zien dat hij/zij X jaar later meedoet aan een andere verkiezing en dan doodleuk komt zeggen dat hij/zij in dat parlement of gemeenteraad “meer kan verwezenlijken”.
Tot nu toe waren bepaalde partijen hier veel “sterker” in dan anderen maar onlangs hoorde ik dat één van de populairste politici hetzelfde trucje toe wil passen “als hij verkozen raakt” en er zich met een simpele “sorry, ik had het liever niet gedaan maar het moet” vanaf maakt.

Mijn mening is dat dit met de volgende regels kan worden afgeblokt (al besef ik dat dergelijke zaken wettelijk vastleggen moet gebeuren door diezelfde mensen die ervan profiteren… en dat dit dus wellicht nooit zal worden doorgevoerd…)

• Ben je verkozen, dan wacht je tot minstens de volgende verkiezingen van hetzelfde type om op te komen. Dit wil zeggen dat bij samenvallende verkiezingen een federaal verkozene gerust bij de volgende verkiezingen mag opkomen voor Vlaamse of Europese verkiezingen maar NIET bij lokale verkiezingen. Wil hij/zij dan toch van verkiezingen “wisselen”, dan is er maar een wachtperiode zonder mandaat om zich helemaal voor te bereiden hierop.
• Kom je op, op een bepaalde lijst, dan is dat ook enkel als je zal zetelen wanneer verkozen. Iemand die op een lokale lijst opkomt voor zijn/haar bekendheid maar al meteen zegt dat het niet de bedoeling is dat mandaat op te nemen, dan vind ik ook dat een bedrog van de kiezer. Als ik op die vervanger wilde stemmen, dan zou ik dat ook doen… Enige uitzondering hierbij is als er coalities worden gesloten en er een afspraak is dat de burgemeester bijvoorbeeld in de helft van de legislatuur zal wisselen, in dat geval kan de vervangende burgemeester de eerste periode nog niet aan de slag gaan maar pas later inpikken (al zou het logischer zijn dat hij/zij dan ook een haasje-over doet met die andere burgemeester vanop een andere plek in de gemeenteraad). Dit geldt ook voor lijstduwers die op een “onverkiesbare” plaats worden gezet omdat ze de partij veel stemmen kunnen opleveren. Liever zou ik dan de partijen de kans geven een lijst van “supporters” te geven zodat je je stem aan de partij geeft die zij aanraden… maar dan is het duidelijk dat je niet voor die persoon zelf kiest.

“Positieverkiezingen”

Bij elke verkiezing vinden er typische formatiegesprekken plaats waarbij er letterlijk aan postjes-verdeling wordt gedaan. Als mijn partij de positie van minister van X krijgt, dan krijgt jouw partij minister van Y. Soms klopt dit plaatje, soms helemaal niet want ik vind dan persoonlijk niet dat die persoon past op de ministerpost waar hij/zij op gezet wordt. De vraag die ik me dan ook telkens stel is of de meest competente persoon op een bepaalde positie wordt gezet of hij/zij daar enkel zit wegens “een goed stemmenkanon te zijn”. OK, ik hoop natuurlijk ook wel dat een partij iemand met een bepaalde kennis afvaardigt voor een bepaalde positie maar wat als we met zijn allen binnen de gevormde coalitie eigenlijk iemand van een andere politieke kleur op die positie zou willen zien?

Het principe wat ik daar zelf voor zou willen zien ziet er eigenlijk in wezen vrij eenvoudig uit:

• In plaats van te stemmen op 1 partij of politicus voor een verkiezing, zou ik dit nog onderverdelen in enkele thema’s (b.v. per ministerpost).
• Elke politicus die opkomt, zou dit dan ook doen voor een bepaald thema waarin hij/zij goed denkt/claimt te zijn, waardoor de lijst waaruit gekozen kan worden ook korter wordt. Als ik als burger dan graag iemand van politieke kleur X zie op financiën, en iemand van politieke kleur Y voor gezondheidszorg, dan kan ik dit zo invullen.
• Het zou ervoor zorgen dat elke politicus verplicht wordt om eens goed na te denken over waarin hij/zij goed is en niet te stellen “ik kan alles, stem voor mij en we zien wel wat ik zal doen”. Inhoudelijk hoeft een politicus bij een debat dan ook niet alles te weten maar kan hij/zij zich beperken tot een specialisatie.
  Als we dit vergelijken met een sollicitatie (waar een verkiezing eigenlijk ook op neerkomt), dan zal je toch ook niet naar een werkgever gaan met de boodschap “ik kan alles, neem me aan en we zien wel wat ik doe”…

Ik hoor velen natuurlijk zeggen dat een dergelijke verkiezing onhaalbaar is om te organiseren en als IT’er sta ik er ook elke keer weer van verstomd hoe het kan dat we tegenwoordig onze groenten kunnen bestellen via een slimme speaker maar we op veel plaatsen ofwel met potlood, ofwel met een aftandse computer moeten stemmen… en dat deze toestellen met de regelmaat van de klok als onveilig worden beschouwd. Laat ons nieuwe technologieën (zoals Blockchain) omarmen om verkiezingen te moderniseren en toch de grondvesten van de democratie niet aan te tasten.

Tot slot

Dit is een persoonlijke visie waarin ik met opzet geen politieke partijen wil viseren of politieke standpunten wil innemen maar bepaalde principes uitleg die in mijn visie iedereen ten goede komen.